Planetoidy bliskie Ziemi - opis

     Motywem powstania tego wpisu była chęć usystematyzowania sobie wiedzy na temat planetoid. Skupiłem się tylko na Obiektach Bliskich Ziemi (NEO - Near-Earth Object), głównie planetoidach (NEA - Near-Earth Asteroids) i ich podziale na grupy w zależności od odległości peryhelium, aphelium i półosi wielkich (te trzy pojęcia opisałem u dołu grafiki).

     Czym są zatem Obiekty Bliskie Ziemi (NEO - Near-Earth Object)? To planetoidy i komety, których peryhelium orbity wypada w odległości mniejszej niż 1,3 AU (AU - jednostka astronomiczna równa średniej odległości Ziemi od Słońca). Należą do nich następujące obiekty:

A) Komety bliskie Ziemi (NEC - Near-Earth Comets) - ograniczają się do komet krótkookresowych, których okres orbitalny jest mniejszy od 200 lat (q < 1,3 AU; P < 200 lat)
B) Asteroidy Bliskie Ziemi (NEA - Near-Earth Asteroids), które dzielą się na grupy w zależności od ich odległości peryhelium, aphelium i półosi wielkich (parametry tych grup opisane na grafice):
   1. Grupa Amora - Obiekty NEA, których orbity są na zewnątrz orbity Ziemi, ale wewnątrz orbity Marsa (nazwana od planetoidy 1221 Amor);
   2. Grupa Apollo - obiekty NEA, których orbity przecinają orbitę Ziemi, a ich półoś wielka jest większa od półosi wielkiej Ziemi (nazwana od planetoidy 1862 Apollo);
   3. Grupa Ateny - obiekty NEA, których orbity przecinają orbitę Ziemi, a ich półoś wielka jest mniejsza od półosi wielkiej Ziemi (nazwana od planetoidy (2062) Atena);
   4. Grupa Atiry - obiekty NEA, których orbity znajdują się wewnątrz orbity Ziemi (nazwana od planetoidy 163693 Atira).
Potencjalnie niebezpieczne asteroidy (PHA - Potentially Hazardous Asteroids) - to jakby wyodrębnienie planetoid bliskich Ziemi - zaliczają się do nich obiekty, których orbity przecinają orbitę Ziemi lub przechodzą w jej pobliżu. Definiowane są na podstawie ich parametrów. W szczególności są to wszystkie planetoidy, których minimalne odległości między ich orbitami a orbitą Ziemi (eMOID) są mniejsze od 0,05 AU oraz ich absolutna wielkość gwiazdowa (H) wynosi 22,0 mag lub mniej. Innymi słowy są to planetoidy, które mogą zbliżyć się do Ziemi na odległość mniejszą od 0,05 AU (ok. 7,48 mln km) i których średnica jest większa od ok. 140 metrów (tj. H=22,0 mag z założonym albedo wynoszącym 14%).

Podział na grupy planetoid bliskich Ziemi.

    ***********************************************************************************************************************************
     

     Odkąd prowadzone są szerokie przeglądy nieba mające na celu wykryć obiekty niebezpieczne dla naszej planety, sporo odkryliśmy już takich, które przechodziły w odległości mniejszej niż średnia odległość Księżyca od Ziemi (384 402 km). Największym z nich była odkryta 28 grudnia 2005 roku asteroida (308635) 2005 YU55 o średnicy szacowanej na około 360 metrów. Tak duży obiekt 8 listopada 2011 roku minął Ziemię w odległości ok. 325 tys. km, a podczas zbliżania jego jasność wizualna osiągnęła 11 magnitudo. Według szacunków, gdyby tak duża asteroida uderzyła w Ziemię utworzyłaby krater o średnicy ok. 6 km, głębokości 500 metrów i wywołałaby trzęsienie Ziemi dochodzące do 7 stopni w skali Richtera. Ryzyko kolizji z asteroidą tej wielkości wynosi około 1% w ciągu następnych 1000 lat.
15 lutego 2013 roku, w tym samym dniu w którym spadł meteoryt w Czelabińsku, niezwykle blisko przeleciała asteroida (367943) Duende o średnicy ok. 50 metrów. Asteroida minęła Ziemię w odległości ok. 34 tys. km. Ziemska grawitacja zmieniła jej orbitę tak, że Duende z grupy Apollo stała się asteroidą z grupy Atena i zmniejszeniu uległ jej okres orbitalny z 368 na 317 dni.

W kolejnych latach również będą zdarzać się tak bliskie przejścia dużych obiektów. W czerwcu 2028 roku na odległość około 250 tys km ma zbliżyć się (153814) 2001 WN5 o bardzo dużej średnicy szacowanej na ok. 930 metrów. Podczas zbliżania jej jasność może dochodzić do 6,8 mag i z pewnością będzie wówczas widoczna przez małe lornetki. Natomiast 13 kwietnia 2029 roku niemal "na wyciągnięcie ręki" przeleci znana już chyba wszystkim asteroida (99942) Apophis o średnicy ok. 320 metrów. Obliczenia bazy JPL wskazują, że za niespełna 11 lat Apophis podejdzie na ok. 35 tys. km, zaledwie 0,1 dystansu do Księżyca. Jej jasność ma być wtedy tak duża, że będzie widoczna gołym okiem, ok. 3,4 mag. Mniej więcej takim blaskiem świeci gwiazda Megrez w Wielkim Wozie (3,3 mag). To tylko dwie znane asteroidy, które w najbliższym czasie podejdą tak blisko, a przecież w każdej chwili może pojawić się nowy, nieodkryty jeszcze obiekt.

Głośne przejścia Obiektów Bliskich Ziemi.